Przemoc w rodzinie
Literatura podaje wiele definicji przemocy w rodziny. Wszystkie jednak sprowadzają się do określenia rodziny jako najmniejszej grupy społecznej. Rodzina stanowiąca element struktury społecznej kształtuje w człowieku jego osobowość, poglądy, styl życia. Wpaja systemy wartości, uczy szacunku wobec drugiego człowieka. W rodzinie ważną rolę odgrywają wzajemne relacje pomiędzy jej członkami, które znajdują oparcie w miłości i wzajemnym zrozumieniu.
W sytuacji, gdy zachowania poszczególnych członków rodziny są niezgodne z powszechnie przyjętymi normami, gdy ulegają zaburzeniu reguły i ogólnie przyjęte zasady, nie jest ona w stanie prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie.
Art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie określa przemoc w rodzinie jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie. Przemocą jest również zaniechanie, które narusza prawa lub dobra osobiste osób najbliższych art. 115 § 11 Kodeksu karnego), a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Przemoc domowa jest zjawiskiem powszechnym i występuje w rodzinach o różnej strukturze społecznej.
Rodzaje przemocy domowej
Przemoc fizyczna |
popychanie, odpychanie, obezwładnianie, policzkowanie, kopanie, duszenie, bicie z otwartej dłoni, pięścią, parzenie, użycie broni, porzucenie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie pomocy, itp. |
Przemoc psychiczna |
Wyśmiewanie, narzucanie własnych poglądów, obrażanie uczuć religijnych, karanie poprzez odmowę uczuć, zainteresowania, szacunku, nieustanna krytyka, wmawianie choroby, w tym psychicznej, wymuszanie posłuszeństwa, degradacja werbalna, grożenie itp. |
Przemoc seksualna |
Wymuszania pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych zachowań oraz praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, zachowania o podłożu sadystycznym, krytyka, demonstracja zazdrości itp. |
Przemoc ekonomiczna |
Odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspakajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny, itp. |
Istotą przemocy domowej jest fakt, że nie jest to czyn jednorazowy. Bardzo często przemoc w rodzinie ma kilku lub kilkunastoletnią historię. Cykl przemocy składa się z trzech następujących po sobie faz.
Cykle przemocy
Jerzy Melibruda podaje, że przemoc może mieć charakter gorący, gwałtowny lub instrumentalny, nazywany potocznie przemocą chłodną.
Przemoc domowa jest tematem coraz częściej poruszanym przez społeczeństwo. Nadal jednak jest to problem trudny i zdarza się, że jest on głęboko skrywany przez osoby doznające przemocy ze strony osób najbliższych. Istotnym elementem pracy osób pomagających ofiarom przemocy domowej jest nie tylko zdefiniowanie form przemocy, ale zdiagnozowanie problemu, opracowanie i wdrożenie planu pomocy rodzinie.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie obliguje gminy do tworzenia i realizowania systemów przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W szczególności do:
- opracowywania i realizowania gminnego programu ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
- prowadzenia poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie,
- zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia,
- tworzenie zespołów interdyscyplinarnych
Zespoły Interdyscyplinarne
Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w 2010 roku nałożyła na gminy obowiązek tworzenia Zespołów Interdyscyplinarnych, zwanych dalej ZI. Tym samym wprowadzony został system pracy z rodziną zagrożonej przemocą w rodzinie mający wymiar interdyscyplinarny, który w sposób spójny i kompleksowy uwzględnia potrzeby całej rodziny uwikłanej w przemoc domową.
W kwietniu 2010 roku zostało zorganizowane spotkanie założycielskie Gminnej Koalicji Przeciwdziałania Przemocy Domowej (Zespołu Interdyscyplinarnego, zwanego dalej ZI). Deklaracje przystąpienia do ZI złożyło 28 instytucji, wyznaczając w tym czasie 46 członków do prac ZI i tym samym do prac ZI/grupach roboczych). Zespół Interdyscyplinarny został powołany po 1 sierpnia 2010r. Uchwałą Nr XLI/375/2010 Rady Miejskiej w Kętach z dnia 24 września 2010r.
Z wszystkimi jednostkami, których przedstawiciele biorą udział w pracach ZI zostały zawarte porozumienia o wzajemnej współpracy. Członkowie ZI podpisali stosowne oświadczenia o zachowaniu poufności informacji i danych uzyskanych podczas realizacji zadań w ZI. Członkowie ZI wykonują swoje zadania w ramach obowiązków służbowych. GOPS DPP zapewnia obsługę organizacyjno - techniczną ZI.
Na pierwszym spotkaniu ZI został wyznaczony przewodniczący ZI oraz przyjęto zasady współpracy w ramach zespołów interdyscyplinarnych/grup roboczych.